Amsterdam Pirates heeft als amateurvereniging toch maar mooi die energiebesparende installatie

Dat een professionele vereniging als Ajax een innovatieve installatie in huis heeft om duurzaam met energie om te gaan, is voor te stellen. Maar hoe pak je dat als amateurvereniging aan? Hoe zorg je dat contributies niet omhooggaan, maar dat er wel zonnepanelen op het dak liggen, heatpipes geïnstalleerd worden en enorme containers met verwarmd water klaar staan om de sporthal in de winter te verwarmen? Amsterdam Pirates kreeg het in krap twee jaar tijd voor elkaar om 78% op de energiekosten te besparen en een CO2-reductie van 71% te realiseren.

Voor de beeldvorming. Een honkbalveld is 100 bij 100 meter, en is hiermee twee keer zo groot als een voetbalveld. De bal is klein en dus zijn er 72 enorme lampen nodig om het immense veld te verlichten. “Geen goedkope aangelegenheid”, beaamt Koen Gijsbers, voorzitter van de kleurrijke Amsterdamse honk- en softbalvereniging Amsterdam Pirates. “Deze verlichting alleen al kost ons zo’n €90,– per wedstrijd. Dan hebben we ook nog een eigen sporthal die we moeten verwarmen. Natuurlijk willen we onze kosten naar beneden bijstellen. Maar zoals bijna alle Nederlandse amateurverenigingen, hebben we niet het geld op de bank staan om voor een paar ton energiebesparende maatregelen te nemen.”

Hoe dan de energiebesparing toch voor elkaar gekregen?

De drive om duurzaam te innoveren overklaste echter het denken in beperkingen. “Met veel dank aan onze toenmalige penningmeester Remko de Bie. Hij werkt bij een bank met duurzaam bankieren als uitgangspunt en nam ons op sleeptouw. Hij kende de financieringsmogelijkheden en maakte ons enthousiast. Zo zijn we met de gemeente Amsterdam in contact geraakt. We hebben eerst een duurzaamheidsscan uitgevoerd. Onze businesscase was zo interessant, dat we via het duurzaamheidsfonds Amsterdam een lening tegen een laag tarief hebben kunnen afsluiten. Verder hebben we gebruik gemaakt van de Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie voor sportaccommodaties (EDS) en de SDE+ van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.”

Eerst financiën regelen

De toezegging van deze financiële steun was de belangrijkste voorwaarde om het ambitieuze plan in gang te zetten. “Als je als amateurvereniging op de lange termijn vooruit wilt en geld wilt besparen op de energiekosten, dan zul je slim moeten zijn. Dan zul je naar wegen moeten zoeken om zaken op de manier te regelen waarop je ze wilt regelen. Als je je verdiept in de mogelijkheden, dan kom je op een interessant pad terecht. Dan kom je mensen en partijen tegen die je vooruit kunnen helpen”, stelt Koen Gijsbers.

Wat goed is, komt snel

Als de wil er is, kan het ook snel gaan. “Het idee ontstond in 2016. Er liggen nu 340 zonnepanelen op het dak van het clubhuis. Dit genereert veel kWh elektra, waardoor we minder energie hoeven in te kopen. De 52 heatpipe vacuümcollectoren van elk vijftien buizen leveren extra gratis warmte op. De overtollige warmte bufferen we in vijf warmwatertanks van elk 5000 liter. Dit gebruiken we onder andere voor de verwarming van de sporthal en kantine. Daarnaast hebben we een moderne water-water warmtepomp met een hoog rendement. Het vervangt een gasgestookte centrale verwarmingsinstallatie en een grondwater warmtepomp. Willen we compleet onafhankelijk zijn van gas, dan hebben we alleen nog een inductieplaat nodig om te koken. Op termijn ligt er overigens ook het plan om op LED-verlichting over te gaan. In de sporthal gaan we dat deze winter al doen.”

Kosten en terugverdientijd energiebesparende maatregel

De installatie kostte in totaal €240.000. “We komen uit op een terugverdientijd van ongeveer veertien jaar. Na die tijd is deze installatie pure winst. We gebruiken nu minstens 60% minder elektriciteit en besparen 100% op het gas. Op jaarbasis komt dit neer op een besparing van € 10.000 aan gas en € 9.500 aan elektra. Overigens hebben we €200.000,- euro geleend via het Duurzaamheidsfonds van de Gemeente Amsterdam. Dit betalen we in veertien jaar terug uit de opbrengsten van energie. Deze installatie kost ons dus niks extra’s. We kregen deze maand zelfs voor het eerst geld terug op onze energierekening.

Interessant innovatiecentrum

De duurzame ontdekkingstocht van Amsterdam Pirates is er een waar met veel belangstelling naar gekeken wordt. Koen Gijsbers: “We zijn de eerste amateurvereniging die op deze schaal energie bespaart en nadenkt over hoe het maximale uit een waterinstallatie te halen. We willen ook graag andere verenigingen vooruithelpen. Als ze willen weten hoe we dit voor elkaar gekregen hebben, dan zijn ze welkom. We willen een innovatiecentrum zijn. Niet alleen voor het verenigingsleven. We willen bovendien graag als proeftuin fungeren voor energiebedrijven. Energiebedrijven die hier willen experimenteren zijn van harte welkom.”

Zo blijft sport betaalbaar

De duurzame ambities van Amsterdam Pirates hebben alles te maken met de wil om sport betaalbaar te houden. Als er slim met energie wordt omgegaan, dan hoeven contributies de komende jaren niet omhoog, ondanks dat energie steeds duurder wordt. Overigens is Koen Gijsbers zelf een voormalig topsporter. Hij maakte deel uit van het Nederlandse team bij de Olympische Spelen van Moskou in 1980 voor de 400 meter en 4x400m estafette. In zijn rol als voorzitter vindt hij het belangrijk om sport op alle vlakken naar een hoger niveau te tillen. Duurzaamheid speelt hierin een belangrijke rol.

Zelfs zonne-energie voor leden en fans

Koen Gijsbers: “In dit opzicht ook het vermelden waard: we zijn onlangs een samenwerking aangegaan met Powerpeers. Dit is een nieuwe energieleverancier op de markt. Leden en fans van de Amsterdam Pirates kunnen hier energie afnemen die rechtstreeks afkomstig is van de zonnepanelen van ons dak. Twee jaar geleden hadden we niet kunnen bedenken dat we onderdeel zouden zijn van dit soort initiatieven. Dat maakt deze ontdekkingstocht meteen zo bijzonder. Ons duurzame verhaal ontvouwt zich op de meest verrassende manieren.”

De vijf energiebesparende tips van de Amsterdam Pirates:

• Stel een projectverantwoordelijke aan die het project draagt en partijen verbindt. Bij voorkeur iemand uit het bestuur.
• Verdiep je eerst in de financiële mogelijkheden. Maak het niet moeilijker dan het is: door subsidie aan te vragen via een website zet je de trein in gang en kom je met de juiste mensen in contact.
• Betrek de penningmeester en omschrijf je businesscase, zodat de duurzame toekomst van je vereniging gaat leven.
• Zorg voor een adviseur die de technische installatie ontwerpt en aanbesteedt.
• Zoek contact met gemeenten en overheid

Dit interview is onderdeel van een reeks artikelen op Klimaatplein over energiebesparing bij organisaties en bedrijven, in opdracht van RVO.nl. Per 1 juli 2019 geldt voor veel bedrijven de informatieplicht energiebesparing. Vind er alles over op www.rvo.nl/informatieplicht

Foto’s: Sanne van den Elzen
Met dank aan: Ate Atsma van Helder over Energie