De duurzame energietransitie en haar invloed op het landschap

Een grote hoeveelheid windturbines en zonneparken inpassen in het bestaande Nederlandse landschap zal niet zomaar gaan. We moeten daarvoor anders gaan denken over het inrichten van ons landschap. Zo behouden we een mooie én functionele leefomgeving. Dit betoogt Klimaatplein partner Wageningen University & Research (WUR) in het paper “De energietransitie: een nieuwe dimensie in ons landschap”.

In toenemende mate vindt de opwekking van energie bovengronds en dichter bij huis plaats. Dit heeft grote gevolgen voor zowel onze leefomgeving als ons landschap. De toekomst ligt bij ‘energielandschappen’ en we moeten nu al nadenken over de ruimtelijke vormgeving daarvan en de manier waarop we die tot stand willen brengen.

Ontwerp van energielandschap

“Het ontwerpen van energielandschappen vergt een geheel nieuwe manier van denken. Hernieuwbare energietechnologieën kunnen niet helemaal worden ‘ingepast’ in het bestaande landschap, daarvoor is de opgave te groot. Alleen al voor de benodigde zonneparken hebben we ruimte nodig zo groot als de halve provincie Utrecht. Er moeten geheel nieuwe landschappen worden gecreëerd. Landschappen die door mensen worden gewaardeerd en economisch haalbaar zijn”.

Toevoegen van kwaliteit

Energielandschappen gaan als het ware een nieuwe laag in het bestaande landschap vormen. “Het gaat erom dat die nieuwe laag kwaliteit toevoegt. Daarbij is het van belang dat projectontwikkelaars, technologie-ontwikkelaars, landschapsarchitecten en overheden met elkaar samenwerken en dat planprocessen zodanig worden ingericht dat bewoners en gebruikers daadwerkelijk betrokken worden bij de energietransitie en de gevolgen daarvan voor hun leefomgeving”, zeggen de onderzoekers. “De technologie ontwikkelt zich razendsnel. Er zijn bijvoorbeeld zonnepanelen met kleuren en prints, geschikt als fraai stroomproducerend bouwelement. De ontwerpen moeten aansluiten bij wat bewoners van een streek in dialoog aan wensen hebben geformuleerd. Dit vraagt om plannen, ontwerpen en bouwen in een intensieve samenwerking tussen alle belanghebbenden.”

In gesprek met de WUR

De WUR ziet de duurzame energietransitie als uitdaging én als kans voor het vormgeven van nieuwe landschappen. De kwaliteit van de leefomgeving en het landschap zien zij als één van de voorwaarden voor het welslagen van die vormgeving. “Afhankelijk van het type energielandschap is het mogelijk om hernieuwbare energietechnologieën onopvallend te realiseren, bijvoorbeeld verwerkt in geluidsschermen langs snelwegen of juist als ‘eyecatcher’ bijvoorbeeld in de vorm van een energieopwekkend kunstwerk”.

In gesprek met de WUR, of toegang tot de paper over dit onderwerp? Klik dan hier >